Mối quan hệ từng được ví như “bromance” công nghệ giữa hai ông lớn AI đang rạn nứt nghiêm trọng và kết cục sẽ định hình lại cuộc chơi AI toàn cầu.
Mối quan hệ giữa Microsoft và OpenAI từng được CEO Sam Altman mô tả là “cuộc bromance đẹp nhất ngành công nghệ” đang đi đến hồi kết. Những dấu hiệu rạn nứt đã xuất hiện hơn một năm qua và nay đã chuyển sang thế đối đầu rõ rệt.
Trong nhiều tháng qua, cả hai bên không ngừng “đấu khẩu”. Altman từng tiếp cận hơn 300 lãnh đạo doanh nghiệp toàn cầu để thuyết phục họ “chuyển phe” từ Microsoft sang làm việc trực tiếp với OpenAI, thay vì sử dụng sản phẩm gián tiếp như Copilot của Microsoft.
Về phía mình, CEO Satya Nadella cũng không ngần ngại đáp trả:
“Nếu ngày mai OpenAI biến mất, chúng tôi vẫn có đầy đủ quyền sở hữu trí tuệ, năng lực tính toán, con người, và dữ liệu. Chúng tôi ở dưới họ, trên họ, xung quanh họ.”
Vấn đề giờ đây không chỉ là “cảm xúc” mà là pháp lý và lợi ích: Microsoft thực sự sẽ nhận được gì sau khoản đầu tư 13 tỷ USD vào OpenAI? Và mối quan hệ dài hạn sẽ được định hình như thế nào?
Gốc rễ của cuộc xung đột: Cấu trúc “nửa thiện, nửa lợi nhuận” của OpenAI
OpenAI ban đầu được thành lập năm 2015 như một tổ chức phi lợi nhuận, với những cam kết cao cả về việc đảm bảo AI phát triển vì lợi ích nhân loại. Nhưng giấc mơ nhân đạo sớm vỡ vụn khi hàng nghìn tỷ USD lợi nhuận AI trở thành hiện thực tiềm năng.
OpenAI nhanh chóng chuyển đổi sang mô hình “capped profit” nửa vì lợi nhuận, nửa vẫn giữ danh nghĩa nhân đạo. Đồng thời, cấu trúc công ty trở nên cực kỳ phức tạp, cho phép cạnh tranh trực tiếp với chính các nhà đầu tư của mình.
Khi Microsoft đầu tư và trở thành đối tác chiến lược, họ được quyền độc quyền khai thác công nghệ của OpenAI để xây dựng các sản phẩm như Copilot. Nhưng cách thức thu lời dài hạn từ khoản đầu tư này chưa bao giờ rõ ràng.
Giờ đây, OpenAI muốn cải tổ để chuẩn bị IPO nhưng trước đó, họ cần thống nhất rõ ràng với Microsoft về giá trị khoản đầu tư.
Lợi ích của Microsoft: Không còn là tiền mặt mà là quyền truy cập công nghệ dài hạn
Tình hình hiện tại đã rất khác so với thời điểm Microsoft rót vốn. OpenAI hiện được định giá khoảng 300 tỷ USD với những năng lực AI tiên tiến bậc nhất. Trong khi đó, Microsoft đã gắn Copilot vào toàn bộ hệ sinh thái, từ Office, Azure cho đến GitHub, biến AI thành trung tâm chiến lược.
Điều Microsoft muốn bây giờ không phải cổ phần mà là quyền truy cập bền vững vào các mô hình AI hàng đầu của OpenAI.
“Microsoft không còn tìm kiếm lợi nhuận tài chính trực tiếp mà hướng đến tăng trưởng AI dài hạn, củng cố vị thế Copilot và đảm bảo năng lực hạ tầng AI,” Neil Shah, Phó Chủ tịch Counterpoint Research nhận định.
“Nếu Microsoft đổi cổ phần lấy quyền truy cập mở rộng, đó là một bước đi thực dụng chuyển từ sở hữu sang tận dụng vận hành,” theo Abhivyakti Sengar, Giám đốc nghiên cứu tại Everest Group.
Cách tiếp cận này giúp Microsoft tránh ràng buộc với cấu trúc điều hành rối rắm của OpenAI, đồng thời đảm bảo vị thế thống trị trong lĩnh vực ứng dụng AI doanh nghiệp.
OpenAI muốn gì? IPO, lợi nhuận và sự hợp pháp
OpenAI vẫn tuyên bố sứ mệnh kép: phát triển AI có đạo đức và tối ưu hóa lợi nhuận. Nhưng để IPO, họ cần thỏa thuận với Microsoft để đảm bảo cấu trúc mới được cơ quan quản lý phê duyệt.
Vì vậy, nhiều khả năng OpenAI sẽ “xuống thang”, nhượng bộ Microsoft để đi đến một thỏa thuận thân thiện đảm bảo cả hai bên cùng thắng.
Kết luận: Microsoft có thể sắp “nắm giữ tương lai của AI”
Nếu Microsoft thành công trong việc đạt được thỏa thuận đảm bảo quyền truy cập dài hạn vào các mô hình AI của OpenAI, đó sẽ là đòn bẩy chiến lược lớn nhất trong cuộc đua AI toàn cầu.
Từ một khoản đầu tư ban đầu 13 tỷ USD, Microsoft có thể tiếp tục củng cố ngôi vương AI doanh nghiệp không chỉ bằng tiền, mà bằng vị thế độc quyền và hạ tầng tích hợp sâu rộng.
Tìm hiểu thêm tại: https://chatgpt.com/
