Apple, Google, Meta và Amazon đang đối mặt với “thách thức sáng tạo” lớn nhất kể từ khi hình thành: làm thế nào để chuyển mình trước làn sóng trí tuệ nhân tạo khi quy mô hiện tại vừa là lợi thế, vừa là gánh nặng.
Thị trường công nghệ đang bước vào giai đoạn chuyển giao quan trọng. Sự trỗi dậy thần tốc của trí tuệ nhân tạo (AI) khiến những cái tên từng định hình thế giới số như Apple, Google, Meta hay Amazon không thể tiếp tục vận hành như trước.
Dù vẫn giữ vai trò trụ cột với tổng vốn hóa vượt 7.000 tỷ USD, các “gã khổng lồ” công nghệ được cho là đang đồng loạt bước vào giai đoạn tiến thoái lưỡng nan điều từng được mô tả trong cuốn sách kinh điển The Innovator’s Dilemma của Clayton Christensen. Nội dung chính của lý thuyết này: những công ty dẫn đầu có thể bị “lật đổ” bởi công nghệ mới do không đủ linh hoạt để đổi mới mô hình hoạt động.
Sự xói mòn âm thầm: Từ tìm kiếm, chia sẻ đến thiết bị di động
Tại phiên điều trần chống độc quyền của Bộ Tư pháp Mỹ tuần trước, Phó Chủ tịch Eddy Cue của Apple tiết lộ rằng lưu lượng tìm kiếm Google trên các thiết bị Apple đã sụt giảm lần đầu tiên sau 20 năm. Điều này dù chưa được Google xác nhận, nhưng là dấu hiệu cho thấy người dùng đang dịch chuyển khỏi công cụ tìm kiếm truyền thống thay vào đó, họ sử dụng các chatbot AI như ChatGPT, Claude hoặc Gemini để đặt câu hỏi và nhận câu trả lời tức thời, ngữ cảnh hóa.
Gartner từng dự báo rằng đến năm 2026, ít nhất 25% hoạt động tìm kiếm toàn cầu sẽ bị thay thế bởi tương tác với AI.
Tương tự, CEO Meta Mark Zuckerberg thừa nhận rằng người dùng đang ít chia sẻ cá nhân hơn trên Facebook. Thuật toán đề xuất nội dung bằng AI của TikTok đang thu hút giới trẻ, khiến nền tảng 20 năm tuổi của Meta trở nên “cũ kỹ”.
Apple cũng đối mặt với áp lực từ cổ đông do tiến độ tích hợp AI còn chậm. Dự án Apple Intelligence được CEO Tim Cook hứa hẹn là “được phát triển theo tiêu chuẩn chất lượng cao nhất”, nhưng điều đó không giúp xoa dịu sự nôn nóng từ thị trường.
Không thể xóa sổ mô hình cũ cũng chẳng dễ tạo đột phá
Mỗi hãng đều đã có nước cờ riêng: Google với Gemini, Meta với Meta AI, Microsoft với Copilot… Nhưng vấn đề nằm ở chỗ: họ quá lớn để mạo hiểm, nhưng lại quá cũ để đổi mới toàn diện.
Karl Mozurkewich kiến trúc sư trưởng tại hãng điện toán đám mây Valdi nhận định: “Thời đại AI không cho phép bạn bám vào mô hình kinh doanh hoặc quy trình cố hữu nào quá lâu. Mọi thứ cần tái thiết lập.”
Sarah Guo nhà đầu tư tại Silicon Valley xem đây là cơ hội cho startup: “Sáng tạo trong các tập đoàn lớn luôn gắn liền với rủi ro. Đó là lý do AI tạo ra cơ hội cho những cái tên hoàn toàn mới.”
Trong khi đó, Theo Brown lập trình viên tại Ping thẳng thắn: “AI biến những gì từng được coi là ‘linh thiêng’ trong công nghệ như năng lực mã hóa, sáng tạo nội dung thành tài nguyên rẻ và dễ thay thế.”
Không phải Big Tech nào cũng “đứng hình” vì AI
Nvidia gã khổng lồ phần cứng từng khiêm tốn nay trở thành tâm điểm nhờ cơn sốt GPU phục vụ huấn luyện mô hình AI. Doanh thu bùng nổ, giá trị vốn hóa tăng vọt, nhưng tương lai không hoàn toàn chắc chắn.
Sự xuất hiện của các mô hình chi phí thấp như DeepSeek R1 hay Qwen cho thấy một hướng đi khác: không cần đầu tư hạ tầng hàng tỷ USD vẫn có thể sở hữu AI mạnh mẽ. Điều này đặt ra câu hỏi: liệu việc đổ hàng chục tỷ vào GPU còn hợp lý?
Kết luận: Một cuộc chơi mới với luật chơi mới
WSJ nhận định: “Chưa Big Tech nào rơi vào khủng hoảng, nhưng tất cả đang đứng ở ngã ba đường. Và quyết định rẽ trái hay phải lúc này có thể thay đổi toàn bộ cục diện.”
AI đang là phép thử khắc nghiệt với các ông lớn công nghệ. Kẻ chiến thắng không nhất thiết là người mạnh nhất, mà là người biết từ bỏ đúng lúc và tái cấu trúc kịp thời.
Tìm hiểu thêm tại: https://chatgpt.com/
