Chính quyền Trump chuẩn bị xóa bỏ khung kiểm soát xuất khẩu chip AI ba tầng của Tổng thống Biden động thái có thể làm thay đổi toàn cảnh chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu, mở đường cho Mỹ “phục hồi vị thế” cạnh tranh công nghệ.
Bước ngoặt trong chính sách chip AI Mỹ
Chính quyền Tổng thống Donald Trump đang chuẩn bị đảo ngược chính sách kiểm soát xuất khẩu chip AI của người tiền nhiệm Joe Biden, theo một tuyên bố từ Bộ Thương mại Mỹ hôm thứ Tư. Theo đó, khung ba tầng kiểm soát xuất khẩu vốn được thiết kế nhằm giới hạn quyền tiếp cận chip AI tiên tiến của Trung Quốc sẽ bị loại bỏ vào ngày 15/5/2025.
Một phát ngôn viên Bộ Thương mại cho biết: “Quy định AI thời Biden quá phức tạp, cồng kềnh và cản trở đổi mới. Chúng tôi sẽ thay thế bằng một quy tắc đơn giản hơn, giúp giải phóng đổi mới và củng cố vị thế dẫn đầu AI của Mỹ.”
Khung ba tầng một chiến lược giờ đã lỗi thời?
Chính sách AI thời Biden phân loại quốc gia theo ba cấp độ:
- Tầng 1: 17 quốc gia đồng minh cùng Đài Loan được tiếp cận không giới hạn với chip AI tiên tiến.
- Tầng 2: Khoảng 120 quốc gia bị áp hạn mức nhập khẩu.
- Tầng 3: Trung Quốc, Nga, Iran và Triều Tiên bị cấm hoàn toàn.
Mặc dù có mục tiêu ngăn chặn rò rỉ công nghệ đến các quốc gia đáng lo ngại, hệ thống này bị chỉ trích vì quá phức tạp, tốn chi phí tuân thủ và dễ gây mất lòng đối tác quốc tế.
Kế hoạch thay thế: Cấp phép linh hoạt toàn cầu
Nguồn tin Reuters cho biết, thay vào khung ba tầng, chính quyền Trump đang nghiên cứu thiết lập hệ thống cấp phép toàn cầu, có thể đi kèm các thỏa thuận liên chính phủ. Cách tiếp cận này giúp linh hoạt hơn, đồng thời duy trì kiểm soát đối với công nghệ nhạy cảm.
Động thái được cho là sẽ được công bố trong chuyến công du Trung Đông của Tổng thống Trump từ ngày 13–16/5. Các quốc gia như UAE và Ả Rập Saudi vốn gặp khó khăn khi tiếp cận chip AI do chính sách cũ đang chờ đợi chính sách mới nhằm ký kết thỏa thuận cung ứng ưu tiên.
Tác động thị trường và phản ứng ngành
Thông tin chính sách mới đã lập tức tạo hiệu ứng thị trường: cổ phiếu Nvidia hãng sản xuất chip AI lớn nhất thế giới tăng 3% vào ngày 7/5, dù giảm nhẹ 0,7% sau giờ giao dịch.
CEO Nvidia Jensen Huang nhiều lần chỉ trích kiểm soát xuất khẩu của Mỹ và cho rằng Trung Quốc sẽ trở thành thị trường chip AI trị giá 50 tỷ USD trong vài năm tới.
Tuy vậy, Trump vẫn không hoàn toàn từ bỏ kiểm soát. Việc cấm Nvidia bán chip H20 sang Trung Quốc từng khiến công ty chịu khoản lỗ lên tới 5,5 tỷ USD.
Ai được lợi, ai chịu thiệt?
- Được lợi: Malaysia, Ấn Độ, UAE, Saudi Arabia. Đặc biệt, Oracle sẽ được tháo gỡ giới hạn để triển khai mở rộng trung tâm dữ liệu tại Malaysia.
- Chịu thiệt: Các quốc gia bị nghi ngờ chuyển chip sang Trung Quốc (như Thái Lan, Malaysia) có thể sẽ phải chịu các quy định kiểm soát nghiêm ngặt mới nếu bị phát hiện.
Rủi ro và thách thức
Axios cho biết chính quyền Trump đang xây dựng khung kiểm soát mới, có thể dưới dạng quy định hoặc sắc lệnh hành pháp. Trong thời gian chờ đợi, chính sách kiểm soát hiện tại vẫn sẽ tiếp tục được áp dụng.
Một số công ty AI như Anthropic vẫn ủng hộ việc giữ lại giới hạn xuất khẩu để bảo vệ lợi thế công nghệ Mỹ. Trong khi đó, các nhà sản xuất chip lại đang vận động hành lang để nới lỏng quy định.
Thế khó lưỡng nan giữa an ninh và thương mại
Chính quyền Biden từng kỳ vọng vào một khung kiểm soát tinh vi nhằm hạn chế công nghệ rơi vào tay đối thủ, trong khi vẫn bảo vệ lợi ích thương mại. Tuy nhiên, với chính sách đảo ngược, Trump thể hiện ưu tiên lớn hơn cho cạnh tranh công nghệ và thương mại tự do.
Kết luận: Thị trường chip AI toàn cầu bước vào giai đoạn “tái cấu trúc”
Việc Mỹ điều chỉnh chính sách xuất khẩu chip sẽ tạo ra làn sóng thay đổi trong chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu, ảnh hưởng lớn đến các tập đoàn công nghệ, mối quan hệ ngoại giao, và tương lai của ngành trí tuệ nhân tạo.
Tìm hiểu thêm tại: https://chatgpt.com/
