Trong loạt văn bản gửi tới chính phủ Mỹ vào tháng 3/2025, OpenAI, Google và Anthropic đã cảnh báo rằng các mô hình AI do Trung Quốc phát triển đặc biệt là DeepSeek R1 đang trở nên ngày càng tinh vi, hiệu quả và có mức giá cạnh tranh vượt trội.
Sự Trỗi Dậy Của AI Trung Quốc
Theo báo cáo của OpenAI, mô hình DeepSeek R1 được nhà nước Trung Quốc hỗ trợ đã thu hẹp đáng kể khoảng cách công nghệ giữa Mỹ và Trung Quốc.
OpenAI ví DeepSeek như “Huawei của ngành AI”, cảnh báo rằng các quy định của Trung Quốc có thể buộc DeepSeek phải:
- Tiết lộ dữ liệu người dùng
- Can thiệp vào hạ tầng nhạy cảm của Mỹ
- Hỗ trợ các mục tiêu chiến lược của chính phủ Trung Quốc
Ngoài DeepSeek, Baidu cũng trở thành đối thủ đáng gờm với hai mô hình mới: ERNIE X1 và ERNIE 4.5.
- ERNIE X1 có hiệu năng tương đương DeepSeek R1, nhưng chỉ bằng một nửa chi phí
- ERNIE 4.5 được tuyên bố có khả năng vượt trội GPT-4.5 của OpenAI, trong khi giá chỉ bằng 1%
Theo báo cáo từ Bernstein Research, các mô hình của DeepSeek có mức giá rẻ hơn 20 đến 40 lần so với sản phẩm tương đương của OpenAI.
CEO Baidu ông Robin Li cho biết:
“Chúng tôi học được từ DeepSeek rằng: mã nguồn mở mô hình tốt nhất sẽ đẩy nhanh mức độ chấp nhận.”
Baidu có kế hoạch mở mã nguồn ERNIE 4.5 từ ngày 30/6/2025, động thái có thể gia tăng sức ép cạnh tranh lên các công ty AI tại Mỹ.
Nguy Cơ Về An Ninh và Kinh Tế Từ AI Trung Quốc
Các công ty Mỹ cũng cảnh báo về rủi ro an ninh quốc gia và tác động kinh tế do sự phát triển AI của Trung Quốc.
- OpenAI lo ngại rằng các quy định tại Trung Quốc có thể buộc DeepSeek phải thay đổi mô hình để xâm nhập vào hệ thống hạ tầng quan trọng của Mỹ.
- Anthropic bày tỏ lo ngại về rủi ro sinh học, tiết lộ rằng mô hình Claude 3.7 Sonnet của họ có thể vô tình hỗ trợ việc phát triển vũ khí sinh học nếu bị lạm dụng.
Về mặt phần cứng, Anthropic cho biết chip Nvidia H20, dù tuân thủ hạn chế xuất khẩu của Mỹ, vẫn hoạt động hiệu quả trong các tác vụ xử lý văn bản yếu tố cốt lõi cho huấn luyện AI qua học tăng cường.
Công ty đề nghị chính phủ siết chặt hơn kiểm soát xuất khẩu, tránh để Trung Quốc tận dụng các loại chip này nhằm vượt lên về công nghệ.
Trong khi đó, Google cho rằng việc kiểm soát quá chặt có thể gây hại cho doanh nghiệp Mỹ, đặc biệt là các nhà cung cấp dịch vụ đám mây. Google kêu gọi một cách tiếp cận điều tiết linh hoạt hơn, cân bằng giữa an ninh và tăng trưởng thương mại.
Giải Pháp Để Duy Trì Vị Thế Dẫn Đầu Của Mỹ Trong AI
Cả ba công ty cùng đồng thuận rằng chính phủ Mỹ cần tăng đầu tư hạ tầng và giám sát thống nhất hơn để duy trì vị thế dẫn đầu.
- Anthropic cảnh báo rằng vào năm 2027, việc huấn luyện một mô hình AI tiên tiến có thể cần đến 5 gigawatt điện tương đương năng lượng của một thành phố nhỏ. Họ kiến nghị đặt mục tiêu xây dựng thêm 50 gigawatt điện phục vụ AI trong vòng hai năm.
- OpenAI nhấn mạnh sự đối đầu giữa AI dân chủ và AI chuyên chế, cho rằng cạnh tranh thị trường tự do sẽ giúp Mỹ giữ lợi thế.
- Google đề xuất:
- Tăng ngân sách nghiên cứu AI
- Mở rộng hợp đồng chính phủ với công ty trong nước
- Nới lỏng quy định mua sắm để các cơ quan chính phủ dễ dàng tiếp cận công nghệ AI
Chiến Lược Điều Tiết AI Tại Mỹ Cần Một Cách Tiếp Cận Thống Nhất
Các công ty Mỹ cho rằng cần một khung điều tiết AI thống nhất ở cấp liên bang.
- OpenAI đề xuất Bộ Thương mại là đơn vị quản lý chính.
- Cảnh báo rằng các quy định phân mảnh theo từng bang có thể khiến hoạt động phát triển AI bị chuyển ra nước ngoài.
- Ủng hộ mô hình kiểm soát xuất khẩu theo cấp độ, mở rộng quyền truy cập vào AI Mỹ cho các nước dân chủ và hạn chế với quốc gia chuyên chế.
- Anthropic nhấn mạnh việc tăng kiểm soát phần cứng và dữ liệu huấn luyện, do những cải tiến nhỏ cũng có thể giúp Trung Quốc đạt bước nhảy vọt chiến lược.
- Google đề xuất cải cách luật bản quyền, cho rằng cách hiểu linh hoạt về “sử dụng hợp lý” là then chốt trong việc huấn luyện mô hình AI. Nếu luật quá gắt, các công ty Mỹ sẽ mất lợi thế trước Trung Quốc.
Tất cả các công ty đều ủng hộ chính phủ tăng tốc áp dụng AI trong vận hành nội bộ, bao gồm:
- Gỡ bỏ rào cản trong kiểm thử và mua sắm
- Tăng tính tương thích giữa các hạ tầng đám mây chính phủ
- Đưa ra các chính sách mua sắm linh hoạt để cập nhật nhanh công nghệ mới
Kết Luận
Sự nổi lên của DeepSeek, Baidu và hệ sinh thái AI Trung Quốc đang khiến Mỹ đối mặt với thách thức chưa từng có trong cuộc đua công nghệ AI.
Cuộc cạnh tranh không chỉ xoay quanh chi phí, mà còn là cuộc đối đầu giữa hai mô hình quản trị công nghệ: một bên là AI theo định hướng dân chủ minh bạch, một bên là AI được hỗ trợ bởi nhà nước với quy mô và tốc độ triển khai đáng nể.
Tương lai sẽ thuộc về quốc gia nào biết kết hợp hiệu quả giữa đầu tư công tư, chính sách hỗ trợ dài hạn và khung pháp lý linh hoạt, để AI không chỉ phát triển, mà còn phục vụ cho lợi ích công bằng và bền vững.
Tìm hiểu thêm tại: https://chatgpt.com/
